ÇOCUĞUN SOYADI VE BOŞANMA
İsim kişileri birbirinden ayırmak için kullanılan sözcüklerdir. Kişinin ismi üzerindeki hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı, vazgeçilemez, devredilemez bir kişilik hakkıdır. Soyadı da aileleri diğer ailelerden ayırmak ve aynı soydan gelen kişileri belirlemek için kullanılan sözcüklerdir.
Soyadının kazanılması çeşitli şekillerde olur. Bunlar;-soybağı ile, evlenme ile, -evlat edinme ile ve –Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 27. maddesi gereğince mahkeme kararıyla değiştirilmesi iledir.
Çocuğun doğumu üzerine nüfusa kaydedilmesiyle birlikte çocuk soyadına sahip olur. Bu soybağı suretiyle soyadının kazanılmasıdır.
Çocuğun soyadı TMK’nun 321. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre “1- Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; (…) (3) soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır.” Buna göre evlilik içinde doğan çocuk yani anne ve babası evli olan çocuk, aile soyadını alacaktır. Çocuğun aile soyadını alması için ayrı bir işlem yapılması gerekli değildir, evlilik içinde doğan çocuğun nüfusa kaydedilmesiyle beraber soyadı olarak ailesinin soyadı kendiliğinden kaydedilir.
Aile soyadı nedir? TMK’nun 187. maddesine göre “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.”. Yani evlenen kadın kocasının soyadını almak zorundadır. Her ne kadar kadının evlendikten sonra kocasının soyadının önünde önceki soyadını da kullanma imkanı mevcut ise de kadının aynı zamanda kocasının soyadını da kullanması zorunludur. Evlenen kadının kocasının soyadını alması kadının hem hakkı hem de yükümlülüğüdür. Evlenme halinde kocanın soyadı ve çocuğun evlilik içinde doğması halinde babasının soyadı aile soyadı olarak kabul edilir.
Eşler arasında devam eden bir boşanma davası olması ve boşanma davası devam ederken çocuğun doğması halinde, evlilik birliği henüz sona ermediği için çocuk evlilik birliği içinde doğmuş olarak kabul edilecek ve TMK’nun 321. maddesi gereğince çocuğun soyadı aile soyadı olacaktır.
Benzer şekilde mahkeme tarafından eşlerin boşanmasına karar verilmiş ancak örneğin boşanma kararının istinaf edilmesi nedeniyle kesinleşmemesi halinde boşanma kararı kesinleşmediği için bu süreçte doğan çocuk da evlilik içinde doğmuş sayılır ve çocuğun soyadı aile soyadı olur.
Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 300 günlük iddet müddeti içerisinde doğan çocuk evlilik birliği içerisinde anne rahmine düşmüş sayılacağından ve çocuğun babası eski koca kabul edileceğinden doğan çocuğun soyadı eski kocanın soyadı olur. ancak iddet müddetinin kaldırılması üzerine kadın bir başkasıyla evlenmiş ve doğum yapmış ise doğan çocuğun soyadı kadının yeni evlendiği kocasının soyadı olacaktır.
Ayrıca TMK’nun 292. maddesi gereğince evlilik birliği dışında doğan çocuğun anne ve babasının sonradan birbiriyle evlenmesi halinde çocuk evlilik birliği içinde doğan çocuklara uygulanan hükümlere tabi olacağından çocuğun soyadı aile soyadı olacaktır. Çocuklar babasının hanesine geçirilecek ve babasının soyadını alacaktır.
Yani evlilik birliği içinde doğan çocuk denildiğinde kastedilen;
1-Anne ve baba evliyken doğan çocuklar
2-Anne ve babanın boşanmasından sonraki 300 gün içinde doğan çocuklar
3-Anne ve babanın boşanmasından sonraki 300 günlük süre geçtikten sonra doğmasına rağmen evlilik sırasında gebe kalındığı ispatlanan çocuklar
Evlilik dışında doğan çocuğun soyadı ne olur? Evlilik dışında doğan çocuk kimin soyadını alır, taşır? Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 23. maddesine göre “Evlilik dışında veya evliliğin sona ermesinden itibaren üçyüz günden sonra doğan veya baba tarafından mahkeme kararı ile soybağı reddedilen çocuk; anasının bekârlık hanesine, anasının soyadı ve onun bildireceği baba adı ile tescil edilir “. Yani evlilik dışında doğan çocuk annesinin soyadını alacaktır. Ancak baba ile çocuk arasında soybağı kurulursa artık çocuk annenin soyadını taşımayacak ve babasının soyadını alacaktır. Yani tanıma veya mahkeme kararı ile soybağının kurulması durumunda çocuğun soyadı babanın soyadı olacaktır.
Evlilik birliği içinde doğan çocuğun babasının soyadını alması ataerkil bir sistemin kabul edilmesinin sonucudur. Zira soy baba üzerinden devam eder ve bu nedenle çocuğun soyunun göstergesi olan soyadı babasından geçer. Kadının evlenmesi halinde nüfus kaydının kocasının hanesine taşınması da bu anlayışın bir sonucudur.
Mahkeme kararıyla kocanın soyadının değiştirilmesine karar verilmesi halinde kadının ve çocuklarının soyadı da değişecek ve hepsi kocanın yeni soyadını alacaktır. Zira aile soyadı artık kocanın yeni soyadı olmuştur.
Evlilik içinde doğan çocukların veya anne ve babanın sonradan birbiriyle evlenmesi sonucu evlilik içinde doğan çocukların tabi olduğu hükümlere tabi olması nedeniyle babanın soyadını alan çocukların boşanma halinde soyadı ne olacaktır?
Kısaca anne ve babanın boşanması halinde çocukların soyadı ne olacaktır? Boşanma sonucunda çocukların soyadı değişir mi? Boşanmanın çocukların soyadına etkisi var mıdır?
Önemle değinmek gerekir ki anne ve babanın boşanması çocukların soyadını değiştirmez. Yani eşlerin boşanmasının çocukların soyadına bir etkisi olmaz. Eşler boşansa bile çocukların soyadı değişmez, aynı kalır, çocuklar babasının soyadını taşımaya devam eder. Zira boşanma çocukların soyadını ve soybağını etkileyen bir durum değildir.
Ancak sıklıkla boşanma kararıyla çocuğun velayetinin anneye bırakılması durumunda annenin velayet hakkına dayanarak çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönünde talepleri olduğu ve bu yönde davalar açıldığı görülmektedir. Velayet hakkına sahip olan annenin çocuğun soyadının değiştirilmesini isteme hak ve yetkisi olup olmadığı, buna ilişkin davanın ayrıntıları bir sonraki yazımızda ele alınacaktır.
Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, çocuğun soyadı ve boşanma konusu ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması ve bu zorlu süreci daha iyi atlatabilmeleri için eşler arasındaki uyuşmazlıkların alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.