ÇOCUKLARIN MİRAS HAKKI –PAYLARI

Türk miras hukukunda zümre sistemi uygulanmaktadır. Peki zümre sistemi nedir? Mirasta zümre sistemi nasıl olur, esasları nelerdir? Ölenin mirası nasıl ve neye göre dağıtılır? Mirasta pay oranı nedir nasıl belirlenir?

Türk hukukunda miras zümre sistemine göre dağıtılmakta, mirasta mal paylaşımı zümre sistemine göre yapılmakta ve kişilerin mirasçılık hakları zümre sistemine göre belirlenmektedir.

Miras hukukumuza göre 3 zümre bulunmaktadır. Ölen kişinin mirasından pay alabilmek için kişinin 3 zümreden birinde bulunması gerekmektedir. Yani 3 zümreden birine dahil olmayan kişinin mirastan pay alma imkanı yoktur.

Ancak bu 3 zümrede bulunan herkesin mirastan pay alacağı anlamına gelmemektedir. 1. zümrede mirasçı bulunmadığı takdirde miras 2. zümreye, 2. zümrede de mirasçı bulunmadığı takdirde miras 3. zümreye geçer. Yani 1. zümrede mirasçının bulunması 2. ve 3. zümredekilerin mirastan pay almasına engel olur.

1.zümre mirasçıları kimlerdir? 1. zümre mirasçıları ölenin altsoyudur yani çocuklarıdır.

Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 495. maddesinde altsoyun yani ölenin çocuklarının miras hakları düzenlenmiştir. Bu maddeye göre “Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır. “

Bu düzenleme gereğince miras bırakanın birinci derecede mirasçıları onun çocuklarıdır. Yani anne veya baba öldüğü zaman çocukları mirasçı olur.

Ölen kişinin çocukları bulunduğu takdirde artık miras ölenin anne babasına, kardeşine veya diğer akrabalarına geçmez, onlar mirastan pay alamaz. Ancak ölen kişinin çocuğu yok ise o zaman miras 2. zümreye geçer ve miras kanunda belirtilen sıralamaya ve paya göre miras hakkı sahiplerine geçer.

Çocuklar eşit derecede mirasçıdır, yani anne ve babalarından eşit derecede miras payı alırlar. Bazı yerel adetlere göre kız çocuklarına mirastan ya hiç pay verilmemekte ya da erkek çocuklara göre çok daha az miras verilmektedir. Bunun yasal dayanağı bulunmamaktadır. Hatta kanun kız erkek ayrımı yapmamış bütün çocukların mirastan eşit olarak yararlanacağını belirtmiştir.

Örneğin, ölenin 3 çocuğu bulunmakta ise 3 çocuk da mirastan eşit oranda pay alacaktır.

Burada daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz çocukla anne baba arasındaki soybağı ilişkisi büyük önem taşımaktadır. Zira miras hakkı belirlenirken soybağı dikkate alınmaktadır.

Çocukla anne arasındaki soybağı ilişkisi doğumla kurulmaktadır. Bu nedenle çocuğun evlilik içinde veya evlilik dışında doğmasının anne ile çocuk arasında soybağı ilişkisi kurulması açısından bir önemi yoktur. Evlilik dışında doğmuş olsa bile çocuk doğrudan annenin mirasçısı olacaktır.

Evlilik dışında doğan çocuk babanın mirasçısı olabilecek midir? Bu durumda evlilik dışında doğan çocuğun babasının mirasçısı olabilmesi için çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisinin kurulması gerekmektedir.

Eğer evlilik dışında doğan çocuk ile babası arasında soybağı ilişkisi kurulmamışsa çocuk babasından miras alamayacaktır.

Evlilik dışında doğan çocuk ile baba arasında nasıl soybağı ilişkisi kurulacağı önceki yazılarımızda ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Kısaca tekrarlamak gerekirse evlilik dışında doğan çocuk ile baba arasındaki soybağı ya anne ile babanın sonradan evlenmesi veya tanıma yahut babalık hükmü ile kurulacaktır. Bu şekilde soybağı kurulmuş ise evlilik dışında doğan çocuk da aynı evlilik içinde doğan çocuğun tabi olduğu hükümlere tabi olacaktır. Yani evlilik dışında doğan çocuk da evlilik içinde doğan çocuklarla eşit miras hakkına sahip olacaktır.

Özetlemek gerekirse babaya mirasçı olabilecek altsoy yani çocuklar;

1-Evlilik içinde doğan çocuklar

2-Evlilik sona erdikten sonra 300 gün içinde doğan çocuklar

3-Anne ve babasının sonradan evlenmesiyle evlilik içinde doğmuş sayılan çocuklar

4-Tanıma yoluyla baba ile soybağı ilişkisi kurulan çocuklar

5-Mahkeme kararı yani babalık hükmüyle baba ile soybağı ilişkisi kurulan çocuklar

6-Evlat edinilen çocuklar

Çocukların miras payından bahsedilirken sağ kalan eşin miras payına da değinmek gerekir. Zira eğer anne veya babadan birisi öldüğünde geriye sağ kalan eş varsa eş de çocuklarla birlikte mirastan pay alacaktır.

Sağ kalan eşin zümre mirasçısı değildir. Sağ kalan eş zümre mirasçıları ile birlikte mirastan pay alır ancak sağ kalan eşin miras payı birlikte mirasçı olduğu zümreye göre değişmektedir.

Şöyle ki sağ kalan eş 1. zümre ile birlikte mirasçı olursa mirastan ¼ oranında pay alır. Sağ kalan eş 2. Zümre ile birlikte mirasçı olursa mirastan ½ oranında pay alır. Sağ kalan eş 3. Zümre ile birlikte mirasçı olursa mirastan ¾ oranında pay alır.

Yani sağ kalan eş miras bırakanın çocuklarıyla beraber mirasçı olursa mirastan ¼ pay alır. Geriye kalan ¾ oranındaki pay miras bırakanın çocukları arasında paylaştırılır.

Eğer sağ kalan eş miras bırakanın anne babasıyla beraber mirasçı olursa mirastan ½ pay alır. Sağ kalan eş miras bırakanın büyükanne büyükbabası veya bunlar ölmüşse altsoyları olan amca dayı teyze halası veya bunlar ölmüşse altsoyuyla beraber mirasçı olursa mirastan ¾ pay alır.

Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, çocukların miras hakkı- payları konusu ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması ve bu zorlu süreci daha iyi atlatabilmeleri için eşler arasındaki uyuşmazlıkların alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.