EVLAT EDİNMEDE KÜÇÜĞÜN ANNE VE BABASININ RIZASI

1-Küçüğün Anne Ve Babasının Rızasının Alınması

18 yaşından küçük çocuğun evlat edinilebilmesinin şartlarından birisi küçüğün anne ve babasının evlat edinmeye rıza göstermesidir.

Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 309. maddesinde bu husus “Evlât edinme, küçüğün ana ve babasının rızasını gerektirir. Rıza, küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilir. Verilen rıza, evlât edinenlerin adları belirtilmemiş veya evlât edinenler henüz belirlenmemiş olsa dahi geçerlidir.” şeklinde belirtilmiştir.

Küçüğün evlat edinilmesinde aranılan bu şartın gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. Zira küçüğün anne ve babasının rızası alınmadan evlat edinme yapılmış ise ileride evlatlık ilişkisinin kaldırılması sonucu dahi doğabilecektir.

Küçüğün anne ve babasının evlat edinmeye rızası nasıl yapılır, ne şekilde olur?

Küçüğün anne ve babası, evlat edinilmesine ilişkin rızalarını küçüğün ya da anne babanın oturdukları yer mahkemesinde belirteceklerdir. Bu rıza yazılı veya sözlü olarak açıklanabilir. Rızanın tutanağa geçirilmesi ve rıza verenler tarafından imzalanması gerekmektedir.

Anne baba boşanmış ise küçüğün evlat edinilmesine rızayı kim verecektir? Sadece velayet sahibi kişinin küçüğün evlat edinilmesine rıza göstermesi yeterli midir? Küçüğün anne ve babası boşanmış ise, yani velayet anne veya babadan birine verilmiş olsa bile sadece velayet sahibi kişinin rıza göstermesi yeterli olmayacaktır. Yani anne ve babanın her ikisinin de evlat edinme işlemine rıza göstermesi gereklidir.

Küçüğü evlat edinecek kişiler henüz belirlenmeden küçüğün anne ve babası evlat edinme işlemine rıza gösterebilir mi? Bu sorunun cevabı evettir. Yani küçüğü evlat edinecek kişilerin kim oluğu, isimleri belli olmadan da küçüğün anne ve babası evlat edinme işlemine rıza gösterebilir. Verilen bu rıza geçerli olacaktır.

Çocuk doğmadan evlatlık verilebilir mi? çocuk doğar doğmaz evlatlık verilebilir mi?

Kanunumuz, çocuğun doğmadan veya çocuğun doğar doğmaz evlatlık verilmesine anne ve babanın rıza vermesine izin vermemektedir.

TMK’nun 310/1. maddesine göre “Rıza, küçüğün doğumunun üzerinden altı hafta geçmeden önce verilemez.”

Yani çocuk doğduktan 6 hafta geçmeden çocuğun anne ve babası evlatlık verilmesine rıza gösteremeyecektir. Eğer bu süre dolmadan rızaları alınmışsa verilen bu rıza geçerli olmayacaktır.

Çocuğun evlatlık verilmesine rıza gösteren anne ve baba bu rızasını geri alabilir mi? Evet, alabilir ancak bu belirli bir sürede yapılabilir. Şöyle ki; TMK’nun 310/2-3. maddesi gereğince “Rıza, tutanağa geçirilme tarihinden başlayarak altı hafta içinde aynı usulle geri alınabilir. Geri almadan sonra yeniden verilen rıza kesindir.”. yani anne ve baba mahkeme önünde verdikleri rızalarını 6 hafta içinde geri alabilecektir. Yine bu geri alma işlemi de aynı şekilde mahkeme önünde yapılacak olup tutanağa geçirilerek imzalanacaktır.

Küçüğün evlat edinilmesine önce rıza veren sonra rızalarını geri alan anne ve babanın bu işleme tekrar rıza göstermeleri mümkündür. Ancak bu sefer verilecek rıza kesin olup geri alınması söz konusu olamayacaktır.

2-Küçüğün Anne Ve Babasının Rızasının Aranmadığı Durumlar

Biraz önce de belirttiğimiz üzere kural olarak küçüğün anne ve babasının evlat edinme işlemine rıza göstermesi gerekmektedir. Ancak kanun bazı durumlarda küçüğün anne ve babasının evlat edinmeye rıza göstermesini aramamaktadır.

Bu durum TMK’nun 311. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:

“Aşağıdaki hâllerde ana ve babadan birinin rızası aranmaz:

1. Kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa,
2. Küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa”

Eğer küçüğün anne babasının kim olduğu veya çok uzun süredir nerede olduğu bilinmiyorsa küçüğün evlat edinilmesinde anne babanın rızası aranmayacaktır. Zira aksi durumun kabulü küçüğün menfaatinin zarar görmesine neden olacaktır.

Eğer küçüğün anne babası ayırt etme gücünden yoksun ise zaten iradi davranışta bulunması söz konusu ve mümkün olamayacağından yine rıza aranmayacaktır.

Eğer anne baba küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa yine evlat edinmeye karşı rızası aranmayacaktır. Ancak bu durumda bu konudaki karar kendisine yazılı olarak bildirilecektir.

Küçüğün evlat edinilmesinde anne babasının rızasının olup olmadığı veya rıza aranmamasına karar verilmesine ilişkin karar evlat edinme işlemleri sırasında verilecektir. Ancak bunun istisnası TMK’nun 312/1. maddesinde düzenlenmiştir.

Bu maddeye göre “Küçük, gelecekte evlât edinilmek amacıyla bir kuruma yerleştirilir ve ana ve babadan birinin rızası eksik olursa, evlât edinenin veya evlât edinmede aracılık yapan kurumun istemi üzerine ve kural olarak küçüğün yerleştirilmesinden önce, onun oturduğu yer mahkemesi bu rızanın aranıp aranmamasına karar verir.”

Bu maddede belirtilen durumlar dışında bu konudaki karar evlat edinme işlemleri sırasında verilecektir.

Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, evlat edinmede küçüğün anne ve babasının rızası konusu ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması ve bu zorlu süreci daha iyi atlatabilmeleri için eşler arasındaki uyuşmazlıkların alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.