EVLENME YAŞI NEDİR?

1-Genel Olarak

Kişilerin evlenebilmesi için belirli bir olgunluk çağına, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) belirlediği bir yaşa erişmesi gerekmektedir. Kişinin evlenme akti yapmasının yani evlenmesinin mümkün olduğu yaşa evlenme yaşı denir. Evlenme yaşına gelmiş kişi evlenme rüştüne, evlenme ehliyetine sahiptir.

Evlenmek için önceden belirlenmiş minimum bir yaş sınırı vardır. Bir kişi kanunda belirlenen evlenme yaşını doldurmadıkça evlenemez.

Kaç yaşına kadar evlenmek mümkündür? Evlenmek için belirlenmiş maksimum bir yaş sınırı var mıdır? Hayır, evlenmek için konulmuş üst bir yaş sınırı yoktur, evlenmek için en düşük belirlenen yaş sınırına ulaşan bir kişi ayırt etme gücüne sahip olduğu müddetçe ileriki yaşlarda da evlenebilir. Örneğin 80 yaşındaki bir kadın ya da erkeğin de evlenmesi mümkündür, yaş açısından herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

TMK evlilik için taban yaş sınırı belirlemiş ancak tavan yaş sınırı belirlememiştir.

2-Olağan Evlenme Yaşı

Evlenecek kişinin belirli bir bedeni ve ruhsal olgunluğa ulaşması önemlidir, bu da belirli bir yaşa gelmeyle mümkündür. Ülkemizde olduğu gibi birçok ülkede de asgari evlenme yaşı belirlenmiştir. Örneğin; Danimarka ve Kanada’da evlenme yaşı kadınlar ve erkekler için 18’dir. Almanya’ evlenme yaşı 18’dir ancak ebeveynin rızası var ise 16 yaşında evlenmek mümkündür. Japonya’da kadınlar için evlenme yaşı 16, erkekler için evlenme yaşı 18’dir. İran’da evlenme yaşı kadınlar için 13, erkekler için 15, İtalya’da ise evlenme yaşı 16’dır.

Türkiye’de evlenme yaşı kaçtır? Ülkemizde evlenme yaşı 17’dir.

TMK’nun 124/1. maddesine göre “Erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez.”

Kanunumuz kadın-erke ayrımı yapmaksızın her iki cins için de evlenme yaşını 17 olarak belirlemiştir. 17 yaş kadın ve erkekler için belirlenmiş olan olağan evlenme yaşıdır. Bir de birazdan değineceğimiz olağanüstü evlenme yaşı bulunmaktadır.

Burada dikkat çekici olan nokta bir kişinin reşit olması için 18 yaşını doldurması gerekmektedir. Ancak reşit olmayan, reşit olmadığı için birçok hukuki işlemi yapma yetkisi bulunmayan bir kişiye evlenme olanağı tanınmıştır. Yani 17 yaşındaki biri reşit değildir ama evlenebilir.

Evlenme yaşının genel rüşt yaşından ayrı düzenlenmesinin nedeni toplumsal yapı ile ilgilidir. Özellikle kırsal kesimde evlenme yaşının düşük olması göz önünde bulundurularak resmi nikah olmaksızın evlenmenin ve mağduriyetlerin önüne geçebilmek adına evlenme yaşı 17 olarak belirlenmiştir.

3-Olağanüstü Evlenme Yaşı

TMK’nun 124/2. maddesinde olağanüstü evlenme yaşı düzenlenmiştir.

Bazen olağanüstü bir durumun veya çok önemli bir sebebin bulunması halinde 17 yaşını doldurmamış kişilerin de evlenmesine olanak tanınmıştır. Henüz evlenme yaşını doldurmamış ama evlenmesi zorunlu hale gelmiş küçüğün evlenmesine izin verilerek küçüğün korunması amaçlanmıştır.

TMK’nun 124/2. maddesine göre “Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple onaltı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir”.

Olağanüstü evlenme yaşına erişmiş bir kişinin evlenebilmesi için bazı şartların bulunması gereklidir.

a-16 Yaşını Tamamlamış Olmak

Evlenmek isteyen kişinin 16 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Burada kadın erkek ayrımı yapılmamıştır.

16 yaşını doldurmamış birinin hiçbir şekilde evlenmesi mümkün değildir.

Evlenme kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır, bu nedenle evlenmeye izin verilmesi için 16 yaşını dolduran kişi tek başına mahkemeye başvurabilir.

b-Olağanüstü Bir Durum ve Pek Önemli Bir Sebebin Bulunması

Hakimin evlenmeye izin verebilmesi için ortada olağanüstü hal veya pek önemli bir sebebin bulunması gerekmektedir.

Burada her durum kendi içerisinde değerlendirilecek olup hakim ileri sürülen nedenin taraflar için olağanüstü hal veya pek önemli bir sebep olup olmadığını belirleyecektir. Olağanüstü hal veya pek önemli bir sebebin tespitinde subjektiflik söz konusudur. Önceden objektif bir tespit yapabilmek, kıstaslar koyabilmek pek mümkün değildir.

Bu konunun belirlenmesi hakimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Hakim bu konudaki takdir hakkını TMK’nun 4. maddesine göre kullanacaktır.

Örneğin evlenmek için izin isteminde bulunan kadının hamile olması, evlenme yaşının daha küçük olduğu bir ülkeye gelin olarak gidecek olması pek önemli bir sebep olarak kabul edebilir.

Hakim pek önemli bir sebebin varlığı olsa dahi tarafların bedeni ve zihinsel olarak evlenme olgunluğuna erişmediğini gözlemleyerek bu kanaate varırsa evlenme iznini vermeyecektir. Bu konuda hakim kendi gözleminin yanında gerekirse bir bilirkişiden de rapor olabilecektir.

c-Ana, Baba veya Vasinin Dinlenmesi

Evlenmeye izin kararı verilmeden önce hakim imkan bulursa anne, babayı veya vasiyi dinler. (Bknz: Vesayet Nedir? – Vesayeti Gerektiren Haller ) Anne babanın ve vasinin dinlenmesi zorunlu değildir ancak bu kişilerin dinlenilmesinde fayda görülmüştür.

Burada görülüyor ki evlenmeye izin kararı verilebilmesi için anne baba veya vasinin izni gerekli değildir.

Yani hakim olağanüstü durumun veya pek önemli bir sebebin varlığına ve evlenmenin tarafların menfaatine olduğuna karar verdiği takdirde anne, baba veya vasi izin ya da rıza göstermese de hakim evlenmeye izin kararı verebilir.

Benzer şekilde anne, baba veya vasi çocuğun evlenmesine izin veya rıza gösterse de hakim evlenmeye izin verilmesi gerektiğine kanaat etmezse evlenmeye izin talebini reddedecektir.

d-Hakimin Karar Vermesi

Yukarıda sayılan koşulların bulunması olağanüstü evlenme yaşında evlenilebilmesi için tek başına yeterli değildir. Hakimin de evlenmeye izin vermesi gerekir.

Hakim kararı olmadan olağanüstü evlenme yaşı olan 16 yaşında evlenilemez.

Evlenmeye izin verilmesi amacıyla aile mahkemesine evlenmeye izin davası açılması gerekmektedir.

Bu dava çekişmesiz yargı işidir.

Evlenmeye izin davası evlenmek isteyen kişi tarafından açılabilir. Bu davanın görülebilmesi için küçüğe temsil kayyımı atanmasına gerek yoktur.

Evlenme izni kararı belirli bir kişi ile evlenmek üzere verilir. Yani genel bir evlenme izni kararı verilmez, evlenmesine izin verilen o kişiden başka birisiyle evlenemez. Kiminle evlenmesine izin verilmişse ancak onunla evlenebilir.

4-Kazai Rüşt İle Reşit Olan Kişi Evlenebilir mi?

TMK’nun 11. maddesi gereğince “- Erginlik onsekiz yaşın doldurulmasıyla başlar.”. Yani 18 yaşını dolduran kişi ergin, reşit olur.

TMK’nun 12. maddesinde kaza-i rüşt düzenlenmiştir. Buna göre “Onbeş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir”. Yani 15 yaşını dolduran kişi mahkeme kararıyla reşit kılınabilir.

Peki 15 yaşını dolduran ve mahkeme kararıyla reşit sayılan kişi evlenebilir mi? Hayır, 15 yaşını dolduran kişi reşit olsa da olağan evlenme yaşı olan 17 yaşını doldurmadığı için evlenemez.

15 yaşını doldurarak mahkeme kararıyla reşit olmuş kişi yani kaza-i rüştle reşit olan kişi ancak 17 yaşını doldurduğunda veya TMK’nun 124/2 maddesi gereğince evlenmesine izin verildiği takdirde evlenebilir. Ergin kılınma, evlenme yaşını etkilemez.

Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, evlenme yaşı nedir konusu ele alınmıştır. Evlilik insan hayatında verilebilecek en önemli kararlardan birisidir. Bu nedenle evlenecek kişilerin belirli bir fiziki ve ruhsal olgunluğa ulaşmaları gerekir. Bu yazımız olağan ve olağanüstü evlenme yaşı ve konunun ayrıntıları ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması için işlemlerin alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.