Yargıtay 2. Hukuk Dairesi         2021/6955 E.  ,  2021/6764 K

– İlanen Tebligat Gideri, Taraf Teşkiline İlişkin Gider Avansıdır Ve Yatırılmamasının Sonucu Dava Şartı Yokluğu Sebebiyle Davanın Usulden Reddidir.

-Boşanma – İlanen Tebligat

MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : Boşanma

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı mirasçısı … tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

1- Mahkemece verilen 30.05.2018 tarihli ek karar ile; gerekli harç ve masrafların yatırılmaması nedeniyle davacı mirasçısının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına karar verilmişse de; davacı mirasçısı vekili tarafından mahkeme veznesine süresi içinde, 04.05.2018 tarihinde mahkemece talep edilen miktarın yatırıldığı anlaşılmaktadır. O halde, mahkemenin 30.05.2018 tarihli davacı mirasçısının temyiz isteminden vazgeçmiş sayılmasına ilişkin ek kararın kaldırılarak temyiz itirazlarının incelenmesine karar vermek gerekmiştir.

2- Davacı mirasçısının temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;

Davalı kadının adresinin tespit edilememesi üzerine mahkemece davalı kadına ilanen tebligat yapılmasına karar verilmiş, ilanen tebligat yapılabilmesi için de mahkemece davacı taraftan 500 TL delil ikame avansı talep edilmiş, bunun için de 09.12.2013 tarihli muhtıra mahkemece düzenlenip davacı vekiline tebliğ edilmiştir. Muhtıra, “İşbu muhtıra tebliği tarihinden itibaren iki haftalık kesin süre içinde 500 TL delil ikame avansını dosyaya yatırmanız, aksi takdirde kesin süre içinde avans yatırılmadığında davalıya tebligata ilişkin işlemden vazgeçmiş sayılacağınız ve mevcut delil durumuna göre karar verileceği hususunu bildirir muhtıradır” şeklinde düzenlenmiştir. Gerekli olan giderin davacı tarafça yatırılmaması üzerine, mahkemece kesin süre içinde davacının delil ikame avansını yatırmadığı, bu nedenle davalıya tebligat yapılması delilinden vazgeçtiği gerekçesi ile ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/g maddesine göre davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması dava şartlarındandır. Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler. Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder (HMK m. 115/1-2).

Gider avansından farklı olarak “Delil avansı” ise delillerin ibrazı, ilgili yerlerden getirtilmesi, tanıkların (ve gerekirse bilirkişilerin ya da uzmanların) dinlenmesi için gerekli olan masrafların karşılanması için yatırılan paradır (Atalay, Pekcanıtez Usul, s.2400). Delil avansı, o delille iddiasını ispatlayacak tarafça yatırılmalıdır. Ancak ilgilisinin bu gerekliliği yerine getirmemesi hâlinde, diğer taraf da delil avansını yatırabilir.Gider avansı ile delil avansı arasındaki en önemli fark, gider avansının dava şartı olmasına rağmen delil avansının dava şartları arasında sayılmamış olmasıdır (HMK m.114/l-g). Bu bakımdan gider avansının yatırılmaması ya da yargılama süreci içinde tamamlanmaması hâlinde davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddi gerekirken (HMK m. l15), delil avansının yatırılmaması hâlinde o delile dayanmaktan vazgeçilmiş kabul edilerek (HMK m. 324/2), yargılamaya devam edilir ve o delille ispatlanacağı düşünülen vakıa ispatlanamamış sayılır. Böyle bir durumda hâkim, mevcut delil durumuna göre karar verir (Özbek, M.S.: Hukuk Yargılama Usûlünde Gider Avansı, Ankara 2016, s.131).

Somut olayda mahkemece davacıdan talep edilen gider, taraf teşkiline ilişkin gider avansıdır ve yatırılmamasının sonucu dava şartı yokluğu sebebiyle davanın usulden reddidir. Bu durumda mahkemece; davalıya yapılacak tebligat için gerekli gider nedeniyle davacıya çıkarılan muhtıra, geçersiz olup bunun sonucunda ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu sebeple bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1.) bentte gösterilen sebeple ilk derece mahkemesinin 30.05.2018 tarihli ek kararının KALDIRILMASINA, temyiz edilen hükmün yukarıda (2.) bentte gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 04.10.2021