SOYBAĞININ ÇOCUK YÖNÜNDEN SONUÇLARI

Çocuk ile anne ve babası arasında soybağı ilişkisinin kurulmasının çocuk bakımından çeşitli hüküm ve sonuçları bulunmaktadır.

1-Soyadı

Çocuğun kimin soyadını alacağı konusu çocuğun evlilik içinde doğup doğmadığına göre değişmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 321. maddesi gereğince “Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır”

Bu maddeye göre; çocuk evlilik içinde doğmuşsa yani çocuğun anne ve babası evliyse çocuk ailenin soyadını alır. Ailenin soyadı ise babanın soyadıdır.

Çocuk evlilik dışında doğmuşsa yani anne ve babası evli değilse bu durumda çocuk annenin soyadını alır. Eğer anne önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk annenin bekarlık soyadını taşır.

Çocuk ile baba arasında tanıma, babalık davası gibi nedenlerle soybağı ilişkisi kurulmuş ise çocuk kimin soyadını taşır? Tanıma sonucu çocuğun soyadı değişir mi? Babalık davasını kazanınca çocuk babanın soyadını alır mı? Çocuk ile baba arasında sonradan tanıma, babalık davası gibi hukuki işlemler sonucu soybağı ilişkisi kurulmuş olsa bile çocuk babanın soyadını taşımayacaktır. Zira çocuğun soyadının belirlenmesinde kriter çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisinin kurulmuş olup olmaması değildir. Çocuğun soyadının belirlenmesinde dikkate alınacak kriter çocuğun evlilik içinde doğup doğmadığıdır.

Çocuğun babasından gelen soyadını değiştirme hakkı var mıdır? Çocuk soyadını değiştirebilir mi? Çocuğun haklı sebep varsa soyadını değiştirmesi mümkündür. Ancak çocuğun soyadını değiştirmek için dava açabilmesi için erginliğe ulaşması gerekmektedir. çocuk erginliğe ulaşana kadar babasının soyadını taşımak zorundadır.

2-Mirasçılık

TMK’nun 495. maddesine göre “Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur…”

Bu madde gereğince anne ve babası arasında soybağı ilişkisi kurulmuş olan çocuk anne ve babasının birinci dereceden mirasçısıdır.

Hatta TMK’nun 506. maddesi gereğince çocuk aynı zamanda anne ve babasının saklı pay mirasçısıdır.

Evlilik içinde doğan çocuk ile evlilik dışında doğan çocuğun miras payı eşit midir? Çocuk ile baba arasında tanıma veya babalık davası sonucunda soybağı ilişkisi kurulmuş ise çocuk evlilik dışında doğmuş olsa bile evlilik içinde doğan çocukla aynı oranda, eşit mirasçı olur.

Bu husus TMK’nun 498. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir; “Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar”.

3-Velayet

Velayet, reşit olmayan çocukların korunması, bakılması, yetiştirilmesi, eğitilmesi, temsil edilmesi, malvarlıklarının yönetilmesi gibi konularda anne babaya yüklenen görevler ve sağlanan hak ve yetkilerdir. Kısaca velayet, anne ve babanın çocukları üzerinde sahip olduğu hak ve yükümlülüklerdir.

Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 335/1. maddesine göre; “Ergin olmayan çocuk, ana ve babasının velâyeti altındadır. Yasal sebep olmadıkça velâyet ana ve babadan alınamaz.”

Bu maddeden de anlaşılacağı üzere velayet sadece anne ve babaya tanınmış bir görev ve haktır.

Çocuk ile anne ve baba arasındaki velayet ilişkisinin kurulabilmesi için soybağının kurulmuş olması gereklidir.

Çocukla anne arasında soybağı doğumla birlikte kendiliğinden kurulur. Evlilik içinde doğan çocukla baba arasındaki soybağı da kendiliğinden kurulur. Eşler evlilik birliği devam ettiği müddetçe çocuklar üzerindeki velayet hakkını birlikte kullanır.

Evlilik dışında doğan çocuğun velayeti kime aittir? Evlilik dışında doğan çocuğun velayeti kime verilir?

TMK’nun 337. maddesine göre “Ana ve baba evli değilse velâyet anaya aittir. Ana küçük, kısıtlı veya ölmüş ya da velâyet kendisinden alınmışsa hâkim, çocuğun menfaatine göre, vasi atar veya velâyeti babaya verir.” Yani bu madde gereğince evlilik dışında doğan çocuğun velayeti annesine aittir.

4-Kişisel İlişki Kurulması

TMK’nun 323. maddesi gereğince “Ana ve babadan her biri, velâyeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.”

Bu maddeye göre velayeti kendisine bırakılmayan anne veya baba ile çocuk arasında kişisel ilişki kurulması gereklidir. Zira bu hem çocuk hem de ebeveyn için bir haktır.

Kişisel ilişki düzenlenmesi mahkeme tarafından yapılmaktadır. Mahkeme tarafından düzenlenen kişisel ilişki gün ve saatlerine velayet hakkı kendisine bırakılan anne veya babanın uyması gerekmektedir. Aksi takdirde velayet hakkına sahip olan ve diğer ebeveyn ile çocuk arasındaki kişisel ilişkiyi engellemeye çalışan kişi hukuki yaptırımla karşılaşacaktır.

5-Vatandaşlık

Çocuk kimin vatandaşlığını alır? Annesi veya babası Türk olan çocuk Türk vatandaşı olur mu?

Çocuğun doğduğu anda annesi veya babası Türk vatandaşı ise çocuk Türk vatandaşlığını kazanır. Zira Türk vatandaşlığının soybağı ile kazanılması mümkündür. Yani anne Türk vatandaşı ve baba yabancı ise çocuk Türk vatandaşlığını kazanır. Yahut baba Türk vatandaşı anne yabancı ise çocuk Türk vatandaşlığını kazanır.

Çocuğun Türk vatandaşlığını kazanabilmesi için anne ve babasının ikisinin de Türk vatandaşı olmasına gerek yoktur. Yahut çocuğun Türk vatandaşlığını kazanabilmesi için mutlaka anne ve babasının evli olmasına gerek yoktur.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus; baba Türk vatandaşı ise ve çocuk evlilik dışında doğmuş olsa bile tanıma ya da babalık davası sonunda verilen kararla çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmuş ise çocuk Türk vatandaşlığını kazanır. Ancak çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmamış ise çocuğun babasından kaynaklı Türk vatandaşlığını kazanması mümkün değildir.

Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, soybağının çocuk yönünden sonuçları konusu ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması ve bu zorlu süreci daha iyi atlatabilmeleri için eşler arasındaki uyuşmazlıkların alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.