TANIMA / TENFİZ

Yabancı devlet mahkemeleri tarafından verilen ve verildiği ülkede kesinleşen kararların, Türkiye’ de kesin hüküm ve kesin delil etkisine sahip olması ve dahi infaz edilebilir hale gelmesi için Tenfiz veya Tanıma davası açılması gerekmektedir.

Tanıma ve Tenfiz davasına daha çok Aile Hukukuna dair yabancı ülke kararlarının Türkiye’de geçerli olması için başvurulmaktadır. Bu yazımızda Tanıma ve Tenfiz,  Aile Hukukundaki uygulaması ele alınacaktır.

Aile Hukukunda Tanıma ve Tenfiz davalarında görevli ve yetkili mahkeme hangisidir?

Aile Hukukunda, Tenfiz ve Tanıma davası için görevli mahkeme Aile Mahkemesi, yetkili mahkeme ise Türkiye’de ikamet edilen ya da sakin olunan (halihazırda bulunulan yer) mahkemesidir. Talepte bulunan kişinin Türkiye’ de ikametgahı bulunmuyorsa ve bir yerde de sakin değilse bu sefer Ankara, İzmir ya da İstanbul Mahkemelerinden herhangi birinde dava açabilecektir. 

Tanıma ve Tenfiz davalarının farkları nelerdir, hangisini açmalıyım?

Tanıma yabancı ülke kararının Türkiye’de de tanınması manasına gerekmektedir. Örneğin yabancı ülkede boşanan Türk vatandaşı, bu boşanma kararının tanınması için dava açtığında verilecek Tanıma kararı ile boşanmanın Türkiye kayıtlarına geçmesini sağlamış olacaktır. Bu durumda Türkiye’de başka bir evlilik yapmasının engeli ortadan kalkacağı gibi boşanılan eşe dair miras problemleri de söz konusu olmayacaktır.

Tenfiz’de ise yabancı ülke kararı tanınarak Türkiye kayıtlarına geçtiği gibi kararın icra edilmesi gereken unsurları da Türkiye’ de icra edilebilir hale gelmektedir.

Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen kararda velayet, çocukla ebeveyn arasında kişisel ilişki kurulması, nafaka ve tazminat tahsili gibi konularda karar verilmesi halinde Türkiye’ de bu kararın yerine getirilmesi veya alacakların tahsil edilmesi gerekebilecektir.  İşte bu durumda Tenfiz kararı ile söz konusu yabancı mahkeme kararı Türkiye’deki mercilerce tanındığı gibi Türkiye İcra dairelerinde de icraya konulabilir hale gelecektir.

Tenfiz ve Tanıma arasındaki bir diğer fark ise Mütekabiliyet’ tir.  Tanıma için yabancı ülke ile Türkiye arasında bu hususta karşılıklı anlaşma aranmazken Tenfizde yabancı ülke ile Türkiye arasında kararların Tenfizine dair karşılıklı anlaşma bulunması şarttır.

Tenfiz talepleri yönünden mütekabiliyet şartını sağlayan ülkeler Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, Romanya, İngiltere, Yunanistan, KKTC, Belçika, İsviçre, Hollanda, Avusturya, Polonya, İzlanda, Cezayir, Ürdün, Tunus, Irak, Suriye, İran, Azerbaycan, Tacikistan, Arnavutluk, Rusya, Moldova, Kazakistan, Gürcistan, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Portekiz, Estonya, Finlandiya, Litvanya, Japonya, Sırbistan, Ermenistan, Macaristan, Slovakya, Makedonya, Hırvatistan, Bosna Hersek, Bulgaristan, Çin,’dir.

Tanıma ve Tenfiz davasını kimler açabilir?

Tanıma ve Tenfiz davası, yabancı mahkeme tarafından verilen kararın tarafları ve dahi bu kararın tanınması ve tenfizinde hukuki yararı olan herkes tarafından açılabilir. Örneğin yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararı, yabancı mahkemenin boşanma kararının tarafı olan eşin ölümü halinde, mirasçılar tarafından talep edilebilecektir.

Tanıma ve tenfiz davası, yabancı ülke kararının tamamı için açılabileceği gibi kararın sadece bir kısmının tanınması ve tenfizi için de açılabilmektedir.