YARDIM NAFAKASI NEDİR?

Aile bireylerinden birinin yoksulluğa, muhtaç duruma düşmesi halinde diğerlerinin ona yardım etmesi din, ahlak ve toplum kurallarının gereğidir. Ancak bu yardım yükümlülüğü hukuk kuralına bağlanmadığı takdirde buna uymayanlar için herhangi bir yaptırım uygulanamaz. Bu toplumsal gereklilik dikkate alınarak kanun hükmü ile muhtaç duruma düşen aile bireylerine diğerlerinin yardım nafakası ödemesi suretiyle yardım etmesi düzenlenmiştir.

Yardım nafakası ile yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve tedbir nafakası arasında farklılıklar bulunmaktadır. Yoksulluk, iştirak ve tedbir nafakası bir nevi bakım nafakası olarak değerlendirebiliriz. Zira bunlar eşlerin birbirlerine veya anne babanın çocuklarına karşı olan bakma ve geçindirme yükümlülüğünden kaynaklanmaktadır. Yardım nafakasının özelliği, şartları ise farklıdır.

1-YARDIM NAFAKASINI KİM İSTEYEBİLİR?

Yardım nafakası isteyebilecek olan kişileri genel olarak 3’e ayırabiliriz.

a-Üstsoy ve altsoy

Bir kişinin üstsoyu yani annesi babası, büyükannesi ve büyükbabası şartları oluştuğu takdirde o kişiden yardım nafakası isteyebilir. Yani anne baba çocuğundan veya büyükanne büyükbaba torunundan yardım nafakası isteyebilir.

Benzer şekilde bir kişinin altsoyu yani çocuğu, torunu şartları oluştuğu takdirde o kişiden yardım nafakası isteyebilir. Yani çocuk anne babasından, torun büyükanne büyükbabasından yardım nafakası isteyebilir.

Zira nafaka yükümlülüğü çift yönlüdür, karşılıklıdır. Nafaka vermekle yükümlü olan kişi aynı zamanda nafaka isteme hakkına da sahiptir.

Evlatlık evlat edinenden yardım nafakası isteyebilir mi? Evlat edinen, evlatlıktan yardım nafakası alabilir mi? Evet. Hem evlatlık evlat edinenden hem de evlat edinen evlatlıktan şartları oluştuğu takdirde yardım nafakası isteyebilir.

b-Kardeşler

Kardeşler de yardım nafakası vermekle yükümlüdür. Yani bir kardeş muhtaç duruma düştüğü takdirde diğer kardeşlerinden yardım nafakası talep edebilir. Nafaka yükümlülüğünün çift yönlü olması gereği diğer kardeş de ihtiyacı olan kardeşine yardım nafakası vermekle yükümlüdür.

Baba bir anne ayrı veya anne bir baba ayrı kardeşler birbirinden yardım nafakası isteyebilir mi? Evet. Kardeşlerin yardım nafakası talep edebilmesi için mutlaka anne baba bir olması yani tam kan kardeş olmaları gerekli değildir. Baba bir anne ayrı veya anne bir baba ayrı yani yarım kan kardeşler de birbirinden nafaka talep edebilir.

Evlilik dışında doğan kardeş evlilik içinde doğan diğer kardeşlerinden nafaka talep edebilir mi? Evet. Kardeşlerin birbirinden nafaka talep edebilmeleri için mutlaka evlilik içinde doğmuş olmaları şart değildir.

Bir kişi dayı, amca, teyze, hala veya yeğeninden yardım nafakası talep edebilir mi? Hayır. Bu yansoy hısımların nafaka yükümlülüğü ve yardım nafakası talep etme hakkı bulunmamaktadır.

Kayın hısımlarının nafaka isteme hakkı var mıdır? Hayır. Kayın hısımlarının yardım nafakası isteme hakkı ve verme yükümlülüğü yoktur.

c-Resmi veya kamuya yararlı kurumlar

Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 365/4. maddesi gereğince “Dava, nafaka alacaklısına bakmakta olan resmî veya kamuya yararlı kurumlar tarafından da açılabilir.”

Yani nafaka talep etme hakkı olan bir kişi resmi veya kamuya yararlı bir kurumda bakılıyor ise bu kurumların da nafaka yükümlüsüne karşı yardım nafakası talebiyle dava açma hakkı bulunmaktadır.

2-YARDIM NAFAKASI KİMDEN İSTENEBİLİR?

TMK’nun 364/1. maddesi gereğince “Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.”

Bu maddeye göre yardım nafakası vermekle yükümlü olan kişiler sınırlı olarak belirlenmiştir. Yani sadece bu kişilerden yardım nafakası talep edilebilecektir.

a-Üstsoy ve altsoy

Biraz önce nafaka yükümlülüğünün çift yönlü yani karşılıklı olduğunu belirttik. Yani nafaka isteme hakkı olan kişi aynı zamanda nafaka vermekle yükümlüdür.

Buradan hareketle bir kişi üstsoyundan yani annesi babası, büyükannesi ve büyükbabasından yardım nafakası isteyebilir. Yani anne babanın çocuğuna büyükanne büyükbabanın torununa nafaka verme yükümlülüğü vardır.

Benzer şekilde bir kişi altsoyundan yani çocuğundan veya torunundan yardım nafakası isteyebilir. Yani anne baba çocuğundan veya büyükanne büyükbaba torunundan yardım nafakası isteyebilir.

Yukarıda bahsettiğimiz üzere evlatlık evlat edinenden, evlat edinen de evlatlıktan yardım nafakası isteyebilir.

Evlilik dışında doğan çocuk babasından yardım nafakası isteyebilir mi? Eğer evlilik dışında doğan çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmuş ise çocuk babasından nafaka isteyebilir. Yani evlilik dışında doğan çocuk ile baba arasında tanıma, anne ile evlilik veya hakim hükmü ile soybağı ilişkisi kurulmuş ise artık baba çocuğa nafaka vermekle yükümlüdür. Ancak evlilik dışında doğan çocuk ile baba arasında soybağı ilişkisi kurulmamış ise çocuk babasından veya babasının anne-babasından nafaka isteyemez.

Evlilik dışında doğan çocuk annesinden yardım nafakası isteyebilir mi? Evet. Zira anne ile çocuk arasındaki soybağı ilişkisi doğumla kurulduğundan evlilik dışında doğan çocuk annesinden veya annesinin anne-babasından nafaka isteyebilir.

b-Kardeşler

Kardeşler de yardım nafakası vermekle yükümlüdür. Yani bir kardeş muhtaç duruma düştüğü takdirde diğer kardeşlerinden yardım nafakası talep edebilir. Nafaka yükümlülüğünün çift yönlü olması gereği diğer kardeş de ihtiyacı olan kardeşine yardım nafakası vermekle yükümlüdür.

Kardeşlen anne bir baba ayrı, baba bir anne ayrı olsa hatta kardeşler evlilik dışında doğmuş olsa bile nafaka vermekle yükümlüdür.

Ankaranın başarılı ve deneyimli boşanma avukatlarından olan Avukat Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi olarak bu yazımızda, yardım nafakası nedir konusu ele alınmıştır. Tarafların hak kaybına uğramaması ve bu zorlu süreci daha iyi atlatabilmeleri için eşler arasındaki uyuşmazlıkların alanında uzman avukatlarla birlikte gerçekleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu aşamada Ankara Boşanma Avukatı Esra Demirel ve Demirel Hukuk Ofisi bilgi ve tecrübesiyle hukuki sorunlarınızın çözümünde danışmanınız ve desteğiniz olacaktır.